[youtube id=”Se12y9hSOM0″]
เรื่องราวจาก CitizenK <<<<
คุณเป็นคนหนึ่งที่ดื่มน้ำจากขวดน้ำพลาสติกหรือเปล่า? ถ้าใช่ เราเป็นพวกเดียวกัน
ลองอ่านเรื่องนี้ แล้วช่วยกันคิดว่า เราจะย้ายฝั่งไปอยู่ฟากที่ลด ละ เลิก การดื่มน้ำจากขวดพลาสติกกันดีไหม ไปด้วยกันทั้งหมดนี่แหละ
แอ นนี่ผู้ตามรอยเรื่องราวข้าวของ นำเสนอเรื่องของขวดน้ำพลาสติก สำหรับเธอสินค้าชนิดนี้เป็นตัวแทนของสิ่งของที่ไม่จำเป็นในชีวิต แต่ถูกโฆษณาและทำให้กลายเป็นสิ่งจำเป็นชนิดว่า ขาดไม่ได้แม้สักวัน
แน่นอน เราทุกคนต้องดื่มน้ำ แต่เราจำเป็นต้องซื้อน้ำดื่มที่บรรจุขวดหรือไม่?…….. เรามีแหล่งน้ำดื่มอื่นไหม ที่ไม่ใช่ขวดน้ำพลาสติก
เรื่อง ราวนี้เริ่มขึ้นจากการที่ แอนนี่เริ่มตั้งข้อสังเกตว่า เอ! ที่บ้านเราก็มีก๊อกน้ำ และรัฐก็บอกว่า น้ำก๊อกดื่มได้ แล้วทำไมจึงมีการผลิตน้ำบรรจุขวดวางขายมากมายในท้องตลาด หนำซ้ำ ผลิตภัณฑ์ดังกล่าวยังโฆษณาชวนให้เราซื้อน้ำขวดมาดื่ม โดยบอกว่า น้ำบรรจุขวดนั้นสะอาดและบริสุทธิ์กว่าน้ำก๊อก … ก็ลองดูภาพที่แปะบนขวดสิ มีรูปภูเขางดงาม
น้ำในขวดที่โฆษณาว่าสะอาดมาจากไหน
แอนนี่เธอ ลองไปสำรวจแหล่งผลิตน้ำบรรจุขวดในหลายประเทศ และพบว่า น้ำที่ใช้บรรจุขวดมาจากก๊อกน้ำ …. ใช่ ก๊อกน้ำที่บ้านเรา ๆ ท่าน ๆ มีกันนั่นแหละ
“ผู้ผลิตพยายามบอกเราว่า น้ำขวดมาจากแหล่งน้ำบริสุทธิ์ในธรรมชาติ แต่จริง ๆ แล้ว ก็เอาน้ำมาจากก๊อกนี่แหละ”
หลายคนลังเล … มองที่ก๊อกน้ำมีดีไซน์ที่บ้านของตัวเองแล้วเกิดคำถาม “น้ำที่ใช้ล้างก้น เป็นน้ำที่ใช้ดื่มได้เหรอ มันจะสะอาดไหม”
ก็ถ้าไม่ใช่น้ำที่ล้างก้นแล้วมาดื่ม ก็น่าจะสะอาดสิน่า!
แอ นนี่เธอบอกว่า ผู้บริโภคถูกทำให้เชื่อว่า น้ำประปาไม่สะอาด น้ำสะอาดต้องมาจากขวดน้ำที่มีรูปภูเขาแอลป์ หรือเทือกเขาอะไรสักแห่งที่เราเองก็อาจไม่เคยไป
หลายคนอาจเถียงว่า ผู้ผลิตอาจใช้น้ำจากก๊อกก็จริง แต่เขาคงทำอะไรต่อมิอะไร กลั่นน้ำให้ใสสะอาด ปราศจากเชื้อโรค และสิ่งปลอมปน … อึมก็น่าคิด (เคยได้ยินไหมว่าอยู่กับความสะอาดมากเกินไป จะไม่แข็งแรง)
เราเดินทางไปชิมน้ำก๊อกมาแล้วหลายประเทศ ทั้งในยุโรป และสหรัฐอเมริกา (เพราะไม่มีเงินซื้อน้ำบรรจุขวด 555) รัฐของประเทศเหล่านั้นโฆษณาหนักหนาว่า น้ำก๊อกดื่มได้ และประชาชนของเขาก็ดื่มกัน (อาจผ่านเครื่องกรองอีกทีเพื่อความชัวร์สุด ๆ)
เราขอบอกว่า น้ำก๊อกในหลายประเทศที่เจริญแล้วยังสู้น้ำก๊อกของไทยไม่ได้
หลายประเทศ น้ำมีกลิ่นคลอรีนสูงมาก จนทำให้รู้สึกเหมือนกำลังดื่มน้ำในสระว่ายน้ำ
ประเทศไหน กลิ่นคลอรีนผ่าน ก็จะตกเรื่องรสชาติน้ำ คือ รสน้ำกระด้าง ฝาดและเฝื่อนมาก เหมือนน้ำที่ตายแล้ว แข็งลิ้น ไม่อร่อย
บางประเทศ เราก็จะเห็นตะกรันเกาะตามภาชนะที่ใส่น้ำเป็นเวลานาน
ในยุโรป ลองไปซื้อน้ำขวดกิน จะจนไปอีก 2 วัน เพราะแพงมาก ๆ
สำหรับน้ำก๊อกประเทศไทยที่เราดื่มและใช้ทำอาหาร ไม่มีสี ไม่มีรส ไม่มีกลิ่น รสชาติพอใช้ ดื่มอยู่ ก็ยังรู้สึกปรกติสุขทั้งกายและใจ
อันที่จริง การที่เราสามารถเชื่อการประปานครหลวง และดื่มน้ำก๊อกกินได้ เป็นเพราะว่า เราหัดตัวเองให้ดื่มน้ำดิบ ๆ มาแล้ว
ครั้ง หนึ่ง เราไปนิเวศภาวนาที่เขาทางเหนือ ต้องนอนในป่าใกล้แปล่งน้ำอยู่ 2 วัน 2 คืน อดอาหาร มีแต่น้ำจากลำธารต้นไม้ประทังความหิวและกระหาย
ทีแรก ก็รู้สึกแขยงที่จะดื่มน้ำจากลำธารโดยไม่ต้ม หรือทำอะไรสักอย่างก่อน คนเมืองถูกสอนให้สะอาดแบบกลวง ๆ คือ อยากดื่มน้ำธรรมชาติที่ต้องผ่านการกลั่นกรอง พอต้องดื่มน้ำธรรมชาติของแท้ เลยไม่กล้า
แต่เราก็ดื่มได้ และขอบอกว่า อร่อยจริง ๆ สดชื่น สดใส (แน่นอนว่า พิเคราะห์แล้วว่า ต้นน้ำนั้นไม่อยู่ใกล้โรงงานอุตสาหกรรม ไม่งั้นได้ยาพิษเป็นของแถม)
หมดจากเรื่องน้ำก๊อก มาถึงตัวปัญหา คือขวดน้ำพลาสติก
ขวด พลาสติกมาจากไหน ก็มาจากปิโตรเคมี และในกระบวนการผลิตขวดพลาสติกก็ยังต้องอาศัยน้ำมันเดินเครื่องจักร ใช้น้ำในกระบวนการผลิต และปล่อยของเสียลงแหล่งน้ำอีกด้วย การขนส่งสินค้าไปตามแหล่งจำหน่ายก็อาศัยรถยนต์ที่แล่นด้วยน้ำมัน มี packaging อื่น ๆ อีก
ขั้นตอน กระบวนการผลิต ขนส่ง ฯลฯ ใช้เวลา พลังงาน และส่งผลกระทบต่อสิ่งแลดล้อมมากมาย …. แล้ว เราใช้ประโยชน์จากขวดน้ำนั้นกี่นาที
เราซื้อน้ำมาดื่ม 2 นาทีก็โยนขวดพลาสติกนั้นทิ้งถังขยะไป … คุ้มกันไหมนี่
เมื่อ ไม่นานมานี้ ในเมืองไทยมีการส่งอีเมล์บอกต่อกันว่า การใช้ขวดน้ำพลาสติกซ้ำไปซ้ำมานั้นอันตราย เพราะอาจจะมีการตกค้างของเชื้อโรค ตะไคร่ และสารเคมีที่ละลายออกมาจากการที่พลาสติกอยู่กับความร้อน … อะไรต่าง ๆ เหล่านี้ ทำให้เรายิ่งต้องซื้อน้ำ – ดื่ม – แล้วทิ้ง เร็วขึ้น มากขึ้น
เราจำเป็นต้องซื้อน้ำบรรจุขวดมาดื่มหรือไม่ และเรามีทางเลือกอื่นที่ดีสำหรับตัวเราและสิ่งแลดล้อมหรือไม่
แอนนี่ให้เหตุผลที่เราควร ลด ละ เลิก การซื้อน้ำบรรจุขวดมาดื่ม ว่า
ราคาแพง ลองสำรวจราคาน้ำดื่มในเมืองไทย ราคาอยูที่ 10-12 บาท ต่อลิตร หรือ 4 แก้ว หากเราไปกินข้าวในร้านอาหาร ราคาจะเพิ่มขึ้นไปเป็นขวดละ 30 บาท คิดง่าย ๆ ว่า ตู้กดน้ำที่วางกันเกลื่อนนั้น เราสามารถหยอดเหรียญ 1 บาท แล้วได้น้ำดื่มในปริมาณ 1 ลิตร หรือ 4 แก้ว — และถ้าเราดื่มน้ำก๊อกที่บ้าน ซึ่งการประปาบอกว่า สะอาด ดื่มได้ น้ำดื่มในปริมาณ 4 แก้ว อาจคิดเป็นเงิน 50 สตางค์หรือถูกกว่านั้น
ขยะพิษขวดพลาสติกบรรจุน้ำ — หากทุกคนดื่มน้ำขวดคนละ 1 ขวด ต่อ 1 วัน ในประเทศไทยเพียงประเทศเดียว ก็จะสร้างขยะขวดพลาสติก 60 ล้านขวดต่อวัน! เคยดูหนังไทยเรื่อง “หมานคร” ที่เสียดสีความเป็นเมืองขยะของกรุงเทพ ที่มีกองภูเขาขยะขวดน้ำพลาสติก นั่นเป็นภาพที่ใช่ที่สุด
ขยะพลาสติกมหาศาลเหล่านี้ไปที่ไหน
จาก ถังขยะ ขวดน้ำกว่า 80 เปอร์เซ็นต์ เดินทางไปที่หลุมฝังกลบ และเตาเผา! จะเกิดอะไรขึ้น เมื่อขวดพลาสติกกลาดเกลื่อนกลางแดดและความร้อนในประเทศไทย หรือหากเผา สารพิษ ไดออกซิน ซึ่งเป็นสารก่อมะเร็งร้ายแรงที่สุดก็จะล่องลอยไปในอากาศ กลับเข้าสู่ปอดของสัตว์ และมนุษย์ … นี่สิ ขยะรีไซเคิลของแท้ กลับมาหาเราจนได้
เราตายไปแล้วเกิดใหม่ ก็ไม่แน่ว่า ขยะขวดน้ำพลาสติกอาจจะยังคงรอเราอยู่
จริง อยู่ว่า มีการรีไซเคิลขยะพลาสติกกันบ้าง แต่การย่อยขยะเหล่านี้เพื่อกลับสู่กระบวนการผลิตใหม่ จะทำให้เกิดพลาสติกที่คุณภาพด้อยลงกว่าเดิม และความเป็นพิษก็ยังคงเต็มพิกัด แอนนี่ยังบอกด้วยว่า เม็ดพลาสติกเกรดต่ำจากกระบวนการรีไซเคิลมักจะถูกนำไปขายให้ประเทศโลกที่ 3
และ บางทีเราก็อาจเอาขยะที่เราไม่ต้องการไปทิ้งที่บ้านเพื่อน อย่างอเมริกาขนส่งขยะขวดน้ำพลาสติกไปที่อินเดีย ให้เข้าเตาเผาขยะในอินเดียแทน (ประมาณว่า คนจน ชีวิตราคาถูก ดมไดออกซินกันไปนะจ้ะ) — แม้จะวางการณ์ไว้เช่นนั้น แต่กระแสลมนั้นไร้พรมแดน ลมพิษจากอินเดียก็สามารถโบกโบยไปได้ทั่วโลก รวมถึงอเมริกาด้วย
“เราไม่สร้างขยะพวกนี้ตั้งแต่แรกจะได้ไหม” แอนนี่ถาม
ลองไว้ใจการประปานครหลวง แล้วจะรู้ว่า สบายกายและใจ สบายกระเป๋า
ฝึกดื่มน้ำก๊อก ใหม่ ๆ อาจฝืนความรู้สึก ความคุ้นเคย แต่ทำไปนาน ๆ ก็ชินเอง
หากยังไม่ค่อยไว้ใจก็จะต้มน้ำ ปล่อยให้เย็น แล้วค่อยบรรจุลงในขวดน้ำที่ใช้ซ้ำไปได้ตลอด
ถ้าใครยังระแวงก็หาเครื่องกรองน้ำมากรองน้ำประปาอีกที ก็น่าจะใช้ได้
ถ้าไม่อยากเสียเงินเครื่องกรองน้ำ เราทำน้ำแดดเดียวได้ จะดีมาก วิธีทำน้ำแดดเดียวไม่ยาก รองน้ำจากก๊อกลงในขวดแก้วบรรจุน้ำดื่ม ปิดฝาให้สนิท แล้วเอาขวดไปวางตากแดด (หาอะไรมาวางรองเป็นเหมือนเก้าอี้ไว้พิงขวดน้ำ) ให้วางเอียง 45 องศาเพื่อรับแดด ตากเอาไว้เพียง 1 แดด คือ 1 วัน น้ำนั้นก็ดื่มได้
ขอการันตีว่า น้ำแดดเดียว รสชาติดีเยี่ยม ใครกลัวว่าน้ำก๊อกจะมีกลิ่น เมื่อเอาไปทำน้ำแดดเดียวแล้ว กลิ่นไม่มี ใครกลัวเรื่องเชื้อโรค น้ำแดดเดียวเป็นน้ำที่องค์การอนามัยโลกแนะนำให้คนที่อยู่ในถิ่นทุรกันดาร ในแอฟริกา ที่แหล่งน้ำธรรมชาติเป็นโคลนและมีปัญหา ให้ทำน้ำแบบนี้ และลดการติดเชื้อจากน้ำได้อย่างมาก
และอย่าลืมหมั่นดูแลความสะอาดก๊อกน้ำ และอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้อง เช่น เครื่องปั๊มน้ำ ท่อ เป็นต้น
มี บรรจุภัณฑ์ใส่น้ำ ชนิดใช้แล้วล้าง นำกลับมาใช้ใหม่ได้ และเมื่อซื้อหามาไว้แล้ว ก็โปรดใช้ให้เป็นนิสัย คือ ก่อนออกจากบ้าน ก็กรอกน้ำให้เต็มภาชนะ ไปที่ไหน ในออฟฟิส โรงเรียนก็กรอกน้ำใส่ภาชนะนี้ไว้ดื่ม
รณรงค์ให้ร้านอาหารต่าง ๆ บริการน้ำดื่มที่ดี สะอาด และราคาเป็นธรรม บางที ไม่เข้าใจว่า ร้านอาหาร ทำไมต้องเก็บเงินเราค่าน้ำในราคาแพง และสร้างขยะตัวแม่เลย เพราะมักจะเสิร์ฟน้ำดื่มขวดเล็ก ๆ (คิดราคาแพง 10 เท่าของราคาน้ำ)
ไป ร้านอาหาร ก็ไม่ต้องสั่งน้ำหากเขาเสิร์ฟเป็นขวด สั่งอาหารที่มีน้ำแกงมาซด 555 จริง ๆ แล้ว ตามตำราการกินเพื่อสุขภาพ เขาจะไม่ให้ดื่มน้ำระหว่างทานอาหาร เพราะน้ำกรดในกระเพาะจะเจือจาง การย่อยไม่เต็มที่ และจะอ้วน
รณรงค์ให้เลิกแถมน้ำดื่มบรรจุขวดเป็นของแถมเวลาเติมน้ำมัน
เรียก ร้องให้รัฐสร้างความมั่นใจในความสะอาดของน้ำ และความสะอาดของท่อประปา รวมถึงให้วางการประปาน้ำดื่มที่สะอาดทั่วประเทศ (การประปา น่าจะเปิดเพลงเพราะ ๆ ให้น้ำฟังด้วยนะ)
รณรงค์ให้จัดเก็บขยะขวดน้ำพลาสติกเป็นระบบ เพื่อการรีไซเคิลอย่างจริงจัง
รณรงค์ รักษาแหล่งน้ำที่จะทำน้ำประปาให้สะอาดขึ้น เราต้องใช้น้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติมาผลิตน้ำต่าง ๆ ทั้งสิ้น เราจะไม่ดูแลน้ำที่เราดื่มกินหรือ …. ไม่ว่าคุณจะดื่มน้ำขวด น้ำจากตู้ น้ำก๊อก… น้ำเป็นสิ่งที่มนุษย์ผลิตเองไม่ได้
